عنوان
شهرداری رشت یک نهاد عمومی اما غیردولتی است در شهر رشت تأسیس شد شهرداری رشت سابقه‌ای همتراز با شهرداری تهران دارد پس از شکل گیری مشروطیت در ایران با تصویب قانون بلدیه در ۱۲۸۶ خورشیدی رسماً تأسیس شد و در زمره اولین بلدیه‌های ایران است؛ و پیش از تصویب قانون بلدیه اداره شهر بر عهده انجمن بلدیه رشت بود.
این نهاد عمومی مسئولیت اداره کلانشهر رشت را به عهده دارد. مدیریت این سازمان با شهردار رشت است که از طریق آرای شورای شهر رشت انتخاب می‌شود و حکم وی توسط وزیر کشور ابلاغ می‌شود. شهرداری رشت، شامل ۵ منطقه‌است که اداره مناطق شهری رشت به عهده شهردار منطقه می‌باشدو هر منطقه شامل چند ناحیه شهری است شهر رشت دارای ۱۵ ناحیه شهری می‌باشد، این نواحی شامل بر ۵۵ محله شهری است. بودجه شهرداری از درآمدهای نقدی و غیرنقدی خودش و عوارض پرداختی شهروندان رشتی تأمین می‌شود.
از مهرماه 1396 با رای اکثریت شورای شهر رشت و حکم وزیر کشور، مسعود نصرتی شهردار رشت شد.
حاجی میرزا خلیل که از مشروطه خواهان صدیق بود مأمور تأسیس بلدیه (شهرداری) گردید و انجمنی به ریاست حاجی میرزا یوسف خان و عضویت سید مهدی رئیس الواعظین، ناصر التجار، میر احمد امام، حاجی میرزا ابوطالب و میر منصور هدی به نام «انجمن بلدیه» به او کمک فکری می‌کردند. اصطلاحات آن روزی شهر که در اطرافش فعالیت می‌شد، عبارت بود از سنگفرش کوچه‌ها و خیابانها (در آن تاریخ اغلب نقاط شهر خاکی و به مجرد ریزش باران غیرقابل عبور بود)، طاق زدن زیر معابر به منظور عبور فاضلاب (گودالهایی از بارندگی تشکیل می‌شد که مردم مجبور بودند به گرده افراد سوار شده از منطقه آب گرفته بگذرد)، رسیدگی به قصابخانه و نانواها و تنظیفات شهری و شماره گذاری در شبکه‌ها و از این قبیل که هر یک در آن زمان دارای اهمیت خاصی بودند.
حاجی میرزا خلیل آقا، اولین رئیس انجمن بلدیه رشت، فرزند میرزا مهدی شریعتمدار به حاجی ملارفیع بود. وی کار سازندگی در سطح شهر را با جدیت تمام آغاز کرد. در شماره ۱۸ روزنامه نسیم شمال به تاریخ ۹ ربیع الثانی ۱۳۲۶ صفحه ۳ می‌خوانیم:
انجمن مبارک بلدیه به سعی و اهتمام آقای حاج میرزا خلیل آقا که رئیس بلدیه است، شب و روز در فکر ترفیع حال اهالی و تخفیف قیمت اجناس و ارزانی ارزاق می‌باشند. راه پیر بازار که از خرابی ممتنع العبور بود، در این ایام به اهتمام بلدیه به نیکوترین طرحی مشغول تعمیر است و ایضاً بلدیه قول داده است که هر شب هزار چراغ از الکتریسیته و فانوس‌های ملّون در معابر و محلات شهر رشت روشن کند. در زمان تصدی حاج میرزا خلیل آقا، ساختمان کنونی شهرداری رشت هنوز ساخته نشده بود و اداره بلدیه در محل ساختمان «خوستاریا» مستقر بود.
بر پایه خبری که تحت عنوان اخبارات شهری در شماره ۱۲ روزنامه نسیم شمال در سال ۱۲۸۶ هـ. ش منتشر شده، نخستین اداره بلدیه رشت، پس از انتخاباتی که در روز دهم بهمن ماه ۱۲۸۶ برای تشکیل انجمن بلدیه برگزار شد، تأسیس گردید. برگزاری انتخابات مذکور و آغاز به کار اداره بلدیه که همزمان با تهران صورت پذیرفت، تأثیرات فراوانی در توسعه شهری رشت داشت. بر طبق خبر درج شده در روزنامه پرورش شماره ۱۳۵ چهارشنبه اول تیر ماه ۱۳۰۵، اداره بلدیه رشت در این تاریخ به ساختمان نوساز خود انتقال یافت. ساختمانی که با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا بویژه معماری سنت پیترزبورگ روسیه و توسط معماران ایرانی مقیم رشت ساخته شد.
مناطق، معاونت‌ها وسازمان‌های شهرداری رشت
مناطق شهری رشت
منطقه ۱ شهرداری رشت
منطقه ۲ شهرداری رشت
منطقه ۳ شهرداری رشت
منطقه ۴ شهرداری رشت
منطقه ۵ شهرداری رشت
معاونت‌ها
1. معاونت شهرسازی و معماری
2. معاونت حمل و نقل و امور زیربنایی
3. معاونت مالی و اقتصادی
4. معاونت خدمات شهری
5. معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی
سازمان‌ها
1. سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر
2. سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی
3. سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری
4. سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی
5. سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری
6. سازمان مدیریت پسماند
7. سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده های کشاورزی
8. سازمان مدیریت آرامستانها
9. سازمان سرمایه گذاری و مشارکتهای مردمی
10. سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات
مجموعه میدان شهرداری
مجموعه میدان شهرداری (شهدای ذهاب) شامل کاخ شهرداری، ساختمان پست، ساختمان قدیمی هتل ایران و ساختمان استانداری سابق می‌باشد. این مجموعه در اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی (۱۳۰۴-۱۳۲۰ ه. ش) احداث شده است. به هنگام وقوع زلزله مهیب و ویرانگر منجیل در سال ۱۳۶۹ آسیب دیده بود که چندی بعد به صورت سابق بازسازی گردید.
مجموعه شهرداری مربوط به دوره پهلوی است و در رشت، میدان شهرداری واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نمای سراسرنما از مجموعه ساختمان‌های میدان شهرداری رشت
ویژگی‌ها
آرم شهرداری رشت
آرم شهرداری رشت با قدمت دیرینه از دو کلید به عنوان نماد کلید بازگشایی مشکلات شهری طراحی گردیده است. از این آرم در پرچم‌های پل‌های درون شهری رودخانه‌های رشت و پل‌های تقاطع‌های غیرهمسطح به عنوان نماد شهر استفاده می‌شود.
کلید طلایی شهر
کلید طلایی شهر برگرفته از نماد شهرداری به ابتکار شهرداری به نخبگان شهر رشت اهدا می‌شود. در شهریور ۱۳۹۳ نخستین کلید طلایی رشت در مراسمی به پروفسور مجید سمیعی برترین جراح مغز دنیا اهدا شد. وی در هنگام دریافت این جایزه گفت:
امروز شهردار رشت کلید طلایی شهر را از طرف شما مردم عزیز به من دادند و این جمله آقای روحانی را به من یادآوری نمودند که ما با کلیدهایمان می‌خواهیم درها را باز کنیم، و من نیز با دریافت این کلید طلایی می‌گویم: ما با این کلید می‌خواهیم درهای علم و دانش را برای تمام کشور عزیزمان ایران باز کنیم و اسم این کلید را در آینده باید کلید طلایی شهر رشت برای بازکردن درهای علم و دانش در گیلان بلکه سراسر ایران بگذاریم.
برج ساعت
زنگ ساعت مجموعه در هر ساعت برابر با عدد ساعت و هر نیم ساعت یک زنگ به صدا در می‌آید.
گروه موزیک
اجرای موزیک زنده به طور روزانه در صبحگاه و مناسبت‌ها توسط گروه ارکستر شهرداری رشت رو به روی درب شهرداری داخل محوطه میدان و در محوطه مخصوص گروه ارکستر از ویژگی‌های بی نظیر شهرداری رشت است.
ساختمان جدید
ساختمان جدید شهرداری رشت با مساحت حدود ۱۰ هزار متر مربع شامل قسمت‌های اداری، آمفی تئاتر، سالن‌های نمایش و فعالیت برای NGOها در انتهای بلوار امام خمینی شهر رشت در حال ساخت می‌باشد. پس از انتقال شهرداری به ساختمان جدید ساختمان فعلی تبدیل به موزه بلدیه رشت و مرکز اسناد شهرداری رشت خواهد شد.